“Heartbeat Mekanizması” Nedir?

16 Aralık 2025 Salı

Heartbeat (Kalp Atışı) mekanizması, bir sistemde bileşenlerin hâlâ “yaşayıp yaşamadığını” düzenli aralıklarla kontrol etmek için kullanılan bir yöntemdir. Adını, canlıların kalp atışına benzer biçimde, belirli periyotlarla gönderilen “ben buradayım” sinyalinden alır. Bu sinyal sayesinde sistemin farklı parçaları birbirinin durumunu izler.

Örneğin, bir sunucu kümesinde her node belirli aralıklarla merkezi bir izleme servisine heartbeat gönderir. Eğer belirli bir süre boyunca bir node’dan sinyal alınamazsa, sistem o node’u “offline” olarak işaretler ve yükü diğer node’lara aktarır. Bu yaklaşım, özellikle yüksek erişilebilirlik (HA) ve otomatik hata kurtarma (failover) sistemlerinde kritik rol oynar.

Heartbeat mekanizmaları sadece sunucular arasında değil, mikroservisler, IoT cihazları ve hatta kullanıcı oturumlarında bile kullanılabilir. Böylece sistem, bir bileşenin sessizce çökmesini fark eder ve otomatik müdahale başlatabilir.

Kısacası Heartbeat, bir sistemin nabzıdır. Görünürde basit bir “ping” sinyali gibi dursa da, büyük ölçekli altyapılarda sürekliliğin, dayanıklılığın ve otomatik iyileşmenin arkasındaki sessiz kahramandır.

Heartbeat mekanizması çalışma mantığı: 

A- [Node 1] ----> "Ben yaşıyorum" (her 5 sn'de bir heartbeat)----> [Monitoring Service]

B- 3 ardışık heartbeat alınmazsa —>  [Alert] “Node A offline”

Bu basit akışta her node, belirli aralıklarla bir izleme servisine heartbeat mesajı gönderir. Eğer izleme sistemi bu sinyali üst üste birkaç kez alamazsa, o node’un çöktüğünü varsayar ve devre dışı bırakır. Bu mekanizma; yük devretme (failover), otomatik yeniden başlatma, ve proaktif uyarı sistemleri için temel yapı taşını oluşturur.